علیرضا عسکری چاوردی مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در یادداشتی نوشت: طی حداقل پنج هزار سال دوره روستانشینی در فلات ایران، دو هزار سال تجربه عصر مفرغ و آهن در نظام های خوان سالاری و حاکم نشین های محلّی و منطقه ای، سرانجام بدنه اصلی اقوام ایرانی در فلات مرتفع ایران امروز یعنی مادها خویشاوندان نزدیک پارسیان مدیریت اصلی سرزمین ایران را بدست گرفتند. ظهور مادها و هخامنشیان تا حدی محصول تغییراتی بود که از مرزهای پادشاهیهای باستانی خاور نزدیک و هم خاورمیانه فراتر رفتند. فلات ایران به دلیل محدودیت های زیستی منابع آبی و پراکندگی جغرافیایی منابع در هزاره دوم و اول قبل از میلاد مکان مناسبی برای ساخت دژ های نظامی یا قلعه های نظامی با گرایش به طرف دولت بود و به همین دلیل در زمانی که امپراتوری آشور را شکست دادند، این گرایش ها به تشکیل یک سیستم منظم مرکزی دارای ساختار شهری یعنی هگمتانه منجر شد.
در حقیقت، زمینه شکل گیری هگمتانه در دل همین قلعه های موجود در فلات مرکزی ایران از تهران، قم، کاشان، قزوین، اراک، همدان، مازندان و گیلان، سمنان، کنگاور، ملایر، کرمانشاه، ساوه، کردستان، لرستان تا اردبیل، تبریز و ارومیه نهادینه شده بود. با سقوط آشور، این سیستم به یک ساختار مرکزی منسجم تبدیل شد یعنی به شکل گیری شهر بزرگ هگمتانه و تاسیس دولت در فلات ایران منجر شد. در این فرایندهای سیاسی و برهم کُنش های فرهنگی و نظامی چند هزارساله تاریخ ایران سرانجام دولتی منظم با ساختاری شهری شکل گرفت که امروزه آن را به نام همدان یا هگمتانه می شناسیم. به همین دلیل، ثبت جهانی هگمتانه در حقیقت ثبت جهانی مدنیّت شهری جامعه ایرانی در فرایند تاریخ سرزمین ایران و جهان است.
نظم، دادگستری، عدل، قانون، ارتش منظّم، شهر با رویکرد تخصصی نظام های مدنی و شوراهای مشورتی، صنفی، ساختارهای مدیریتی، دیوان سالاری، مفهوم دین و دولت همه میراث نخستین دولت ایرانی در فلات مرکزی ایران است که با مدیریت سیاسی اداری مرکز هگمتانه طی دوره ماد پایه گذاری شد و سرانجام در دوره هخامنشی به نظام معرفتی تمدن بزرگ ایرانی منجر شد.
ثبت جهانی بنیان های معرفتی و مدنی جامعه ایرانی خدمتی بزرگ و شایسته به تاریخ و تمدن سرزمین ایران است و تلاش های ارزشمند برای این ثبت جهانی شایسته تقدیر، شکرگزاری و سپاس دارد.
انتهای پیام/
نظر شما